22:37 07.07.2008 | Все новости раздела "Объединенная Гражданская Партия"
Над безданьню ў ілжы
21:29, 7 Июля | Віталь Тарас,
Пяць тысяч чалавек толькі на рэпэтыцыі вайскова-спартовага сьвята ў заказьніку «Лінія Сталіна» наступным днём пасьля тэракту – гэта пра нешта ды гаворыць.
Наступным днём пасьля выбуху давялося выпадкам пачуць размову рабочых-зваршчыкаў, якія адарваліся ад працы, каб наталіць смагу півам і заадно – абмеркаваць надзвычайнае здарэньне. Адзін зь субутэльнікаў сфармуляваў свае ўражаньні так. Па-першае, за што мы плацім падаткі?.. Па-другое, навошта ў Менску паставілі помнік тым, якія загінулі на піўным сьвяце?.. І па-трэцяе, Сталін у кастрычніку 1941 году... Завершыць думку суразмоўцу не далі, бо астатнім таксама не цярпелася выказацца. Адзінае, што той пасьпеў дадаць – ягоны бацька, маўляў, атрымаў ордэн Чырвонай Зоркі за тое, што расстраляў 8 чалавек на пачатку вайны. Цяжка знайсьці лёгіку ў гэтым палёце думкі. Але яна ёсьць. Да яе мы яшчэ вернемся.
Сьвята ў стабільным рэжыме
Нехта даўно падлічыў – самае жудасная катастрофа, стыхійнае бедства ці самы крывавы тэракт здольныя цалкам захапіць увагу грамадзтва на два-тры дні. Максымум на тыдзень. Выключэньне – атака 11 верасьня 2001 году, калі загінулі адразу некалькі тысяч чалавек. Апошнія сацыялягічныя апытаньні паказалі, што толькі сёлета ў амэрыканскім грамадзтве пачаў разьвейвацца страх, выкліканы тым тэрактам.
Нядаўняя атака бульдазэрыста на мірных жыхароў Ерузаліму, у выніку якой загінулі пяць чалавек, прыцягнула ўвагу журналістаў хіба што нетрадыцыйным спосабам забойства: бульдозэр падмяў пад сябе некалькі легкавікоў і перакуліў пасажырскі аўтобус.
Выбух у цэнтры Менску падчас сьвяточнага канцэрту, на якім прысутнічаў кіраўнік дзяржавы, апынуўся на першым месцы ў выпусках навінаў Euronews. Але, думаецца, толькі таму, што надта экзатычнымі выглядалі самі месца і час падзеі. Тэракт здарыўся ў разгар галоўнага афіцыйнага сьвята ў дзяржаве, стабільнасьці якой, здавалася, нічога не пагражае. І дзе прафэсійны ўзровень аховы кіраўніка дзяржавы быў напярэдадні прызнаны самым высокім у СНД.
Але што нам да Заходняй Эўропы, ЗША, а тым больш – Блізкага Ўсходу, дзе тэракты даўно зрабіліся суворай паўсядзённасьцю. Крывавы тэракт, у якім пацярпелі паўсотні чалавек, у тым ліку маленькія дзеці (прыйшло ж камусьці да галавы цягнуць іх на начны канцэрт, дзе сабраліся натоўпы людзей?!) выклікаў шок у беларусаў.
Праўда, як хутка высьветлілася, не ва ўсіх і не надоўга. Галоўны міліцэйскі начальнік адразу заявіў, што «сьвята працягваецца ў стабільным рэжыме». Іншымі словамі – шоў маст гоў он.
Не палохайце страўса!
Можна не сумнявацца, што калі б тэракт адбыўся б не падчас тэлетрансьляцыі, улады намагаліся б гэты факт схаваць – прынамсі, на нейкі час. Але нават вымушанае хоць нешта казаць, БТ ня ў стане вымавіць анічога, акрамя маны.
Тыя, хто сталі ахвярамі выбуху, не адразу зразумелі, што яны сапсавалі сьвята. Адна з жанчынаў, якой пасекла гайкамі ногі, у інтэрвію карэспандэнту радыё «Свабода» паскардзілася, што ў той час, як машыны хуткай дапамогі вывозілі акрываўленых людзей, канцэрт працягваўся. Гэта яе ўразіла нават больш, чым тое, што зь ёй самой здарылася. Асноўны ляйтматыў дзяржаўных тэлеканалаў быў – інцыдэнт, канечне, непрыемны, але ўсе службы, у тым ліку мэдычная, спрацавалі надзейна, усім аказана належная дапамога, а ў цэлым радасьць сьвятаў азмрочыць хуліганам не ўдалося.
Публікаваць сьпісы параненых ці хоць бы даць тэлефоны шпіталяў, куды дастаўлены пацярпелыя, што было крайне важна для сваякоў, асабліва ў першыя гадзіны пасьля выбуху, чыноўнікам не прыйшло да галавы. Навошта? Галоўным было, як нам даводзяць – і чым ганарацца ўлады – не дапусьціць панікі ў шматтысячным натоўпе.
Магчыма, у першыя хвіліны пасьля выбуху гэта было слушна. Але спробы ў наступныя дні ўсяляк прыменшыць маштаб здарэньня, магчымыя наступствы яго для грамадзтва сьведчаць пра бездапаможнасьць і разгубленасьць уладаў. Казаць пра хуліганства, калі ўсім ужо відавочна, што размова вядзецца пра тэракт – гэта палітыка страўса, які спрабуе схаваць галаву ў пясок. Ці, хутчэй, у бэтонную падлогу.
Каторы раз выявілася, што процістаяць сапраўднай пагрозе, дбаць пра бясьпеку людзей – гэта ня тое, што разганяць гумовымі дручкамі купку дэманстрантаў і кідаць іх у аўтазакі. Аўтазакамі ды “суткамі” з тэрарызмам не ваююць.
І яшчэ. Ня трэба ўвесь час загаворваць саміх сябе – тэраразм ня пройдзе, у нас гэта немагчыма, мы гэтага не дапусьцім. Дапусьцілі, і ўжо ня першы раз.
У ценю гэнералісімуса
Выглядае, уады нечакана для саміх сябе сутыкнуліся з тым, пра што ўвесь час гаварылі раней. Пагроза тэрарызму, гвалту, дэстабілізацыі грамадзтва стала рэальнай, але прыйшла яна не з таго боку, зь якога яе чакалі «аналітыкі» БТ – не з Захаду і ня з боку апазыцыі. А йнакш з чаго б гэта «Советская Белоруссия», дый кіраўнік дзяржавы асабіста адразу сталі пераконваць, што інцыдэнт не прывядзе да масавых рэпрэсіяў, што закручваць «гайкі на галовах» (выраз Лукашэнкі) будуць ня ў лідэраў апазыцыі, а ў тых, хто рэальна спрычыніўся да выбуху? Як ні дзіўна, ён найбольш зацікаўлены ў хуткім і аб’ектыўным расьследаваньні інцыдэнту. Лукашэнку, які нядаўна абяцаў зладзіць увосені ўзорна-паказальныя выбары, ніякія тэракты не патрэбныя.
Можна было б сказаць, што яму чарговым разам пашэнціла. Як пашэнціла 25 Сакавіка 2006 году, калі чуткі пра тое, што адзін з дэманстрантаў падчас разгону быў забіты, так і засталіся чуткамі.
Можна было б, калі б не 30 траўня 1999 году, калі ў падземным пераходзе на Нямізе загінулі 52 чалавекі, зь іх – 42 дзяўчыны. Трагедыя тады скаланула грамадзтва, найперш – сваім дзікунствам і безсэнсоўнасьцю. Трагедыю памятаюць, але яна нічому не навучыла. Бо масавыя імпрэзы на дзяржаўныя сьвяты становяцца ўсё больш масавымі, усё больш папсовымі, усё больш пазбаўленымі чалавечага сэнсу і такту.
Нават у ахутаным алькагольнымі парамі мозгу згаданага вышэй пралетара падабенства трагедыі на Нямізе і тэракту на праспэкце Пераможцаў падаецца відавочным. Ён ня хоча плаціць падаткі на міліцыю, якая яго і жыцьці іншых належным чынам не сьцеражэ. Вось толькі, парадаксальным чынам, ён ня хоча, каб яму нагадвалі пра чалавечую трагедыю, ня хоча бачыць помнік загіблым на Нямізе, бо гэта абуджае ў ім дзіўныя пачуцьці, чымсьці муляе. Ён падсьвядома шукае прыбежышча ад сваіх жыцьцёвых праблемаў у Сталіну, які выйграў вайну (прычым, яшчэ ў 41-м, на аднайменнай лініі абароны пад Менскам), пры якім быў парадак, пры якім зьніжаліся цэны, пры якім расстрэльвалі без цырымоніяў. Яму не прыходзіць да галавы, што гэта і ёсьць сапраўдны тэрор.
Але пакуль электарат захапляецца генэралісымусам, ва ўлады застаецца вялікая спакуса ўжыць сталінскія мэтады, што і хто б там ні казаў.
Пяць тысяч чалавек толькі на рэпэтыцыі вайскова-спартовага сьвята ў заказьніку «Лінія Сталіна» наступным днём пасьля тэракту – гэта пра нешта ды гаворыць. Асаблівае замілаваньне менчукоў, відаць, выклікалі імітацыйныя выбухі падчас параду.
Як ні цяжка гэта прызнаць, у беларускім грамадзтве амаль задушаныя элемэнтарныя чалавечыя пачуцьці. Ня толькі што салідарнасьць – яна ёсьць даволі высокай і складанай грамадзянскай праявай, якая патрабуе ўсьведамленьня сябе часткай нейкай еднасьці – кудысьці зьнікла звычайная чалавечая спагада да іншых.
Парог болевай адчувальнасьці пасьля тэракту ў Менску пасьпяхова пройдзены. Значыць, грамадзтва гатова да новых тэрактаў.
Обсудить новость на Форуме