15:15 11.03.2021 | Все новости раздела "Белорусская социал-демократическая партия (Грамада)"
Пра дзяржаўнае двухмоўе
Я вось усё больш схіляюся да думкі, што менавіта заканадаўчае двухмоўе ўратуе Беларусь.
Вось я лагічна разважаю: маці ў чалавека адна -- і родная мова таксама павінна быць адна. Як і краіна, дзе чалавек нарадзіўся і пражыў свядомую частку свайго жыцця.
Але ж ёсць у чалавека яшчэ й бацька. І хто ён? Ну, вядома ж, не суседняя краіна з яе мовай(хаця біялагічны бацька можа быць з суседняе краіны). А, мабыць, усё ж такі нашая Зямля. Яна і ёсць бацькам для хомасапіенса(то бок чалавека разумнага). Менавіта наш зямны свет, дзе жыве шмат людзей, народаў і моваў -- каб паміж імі не было варажнечы, і павінен стаць ментальным, духоўным(разумовым) бацькам для хомасапіенса-- чалавека разумнага.
Для таго, каб УСЕ людзі(падкрэсліваю --УСЕ) маглі паміж сабой размаўляць, павінна быць агульная, самая распрацаваная мова міжнародных міжчалавечых зносін. І падобна на тое, што такой моваю, хто б і што іншае ні сцвярджаў, стала па факту ангельская. Ну не кітайская ж з яе іерогліфамі і дыфтонгавым маўленнем!( выбачаюся ў кітайцаў за такое сцвярджэнне).
Таму лагічна напрошваецца выснова: каб уратаваць Беларусь і беларускую мову, трэба на заканадаўчым узроўні ўраўняць у правах нашую родную беларускую мову як мову тытульнай нацыі з мовай міжнароднай. Афіцыйнымі(або дзяржаўнымі, што па сутнасці амаль тое ж самае) павінны быць у постлукашэнкаўскай Беларусі ДЗВЕ мовы -- беларуская і ангельская.
І мы да гэтага прыйдзем, калі захаваем Беларусь. Раней ці пазней, але прыйдзем(лепш раней). Разуменне тых працэсаў, што адбываюцца зараз у Беларусі і будуць імкліва ісці ў посткаронавірусным свеце, прымушае аб гэтым казаць і пісаць. Таму сёння выкладаю сякія-такія аргументы па моўнай праблеме з навукі, што называецца ЛОГІКАЙ.
Як вядома, чалавек -- трохі лянівая па прыродзе сваёй істота. Але! Адмыслова вучыць мову суседняй дзяржавы, якая ахоплівае менш 1% насельніцтва, ён ня стане. Ну, не лагічна неяк. А вось каб мець нармалёвыя стасункі з астанімі 99%, ды ў дадатак мець шмат бонусаў з гэтага(добрую працу, падарожнічаць па свеце і г.д.) -- тут яго ня трэба нават і заахвочваць.
Не адкрыю Амерыкі, калі напішу пра тое, што прыкладна 80% ўсёй інфармацыі ў Інтэрнэце змешчана на АНГЕЛЬСКАЙ мове. Гэта, падкрэслю, тычыцца ўсіх варыянтаў мовы чалавечых зносін( апроч, хіба, мовы жэстаў (сурдаперакладу) для глуханямых, але тут я ня спец, дый працэнт глуханямых у свеце зусім маленькі).
Такім чынам, сярод ўсяго аб'ёму інфармацыі ў сённяшнім свеце АНГЛАМОЎНАЯ лідзіруе з вялікім адрывам ад усіх астатніх моваў, разам узятых. Апроч, хіба, кітайскай, дзе адрыў у суадносінах да ўсяго насельніцтва Зямлі не такі відавочны. Але, як раней ужо агаворвалася, кітайская не вытрымлівае канкурэнцыі з ангельскай. Натуральна, з-за яе цяжкасці навучання і ўспрыняцця іншымі людзьмі: абазначэння на пісьме(іерогліфы) і дыфтонгавага вымаўлення.
Такім чынам, прыходзім да лагічнай высновы: чалавецтва імкліва рушыць да таго, што менавіта АНГЕЛЬСКАЯ МОВА стане мовай міжнародных зносін паміж людзьмі і дзяржавамі.
На сёння мы маем у Інтэрнэце, паўтаруся, 80% ( ці нават болей) усёй інфармацыі, змешчанай па-ангельску:
1) пісьмовага фармату, то бок ангельскіх тэкстаў,
2)гукавага фармату, то бок ангельскай --з амерыканскімі, аўстралійскімі ды іншымі варыяцыямі гаворкі, спеваў і г.д.
3) візуальнага(відэа) фармату, то бок спалучэння гукавага фармату з выявамі тых асобаў, што гавораць або з'яваў і падзеяў, аб якіх ідзе гаворка ці расповяд -- па-ангельску.
У сучасным і будучым свеце кожнаму чалавеку ( як і кожнай дзяржаве як супольнасці людзей) нармалёва жыць і пачуваць сябе можна будзе толькі ведаючы і свабодна валодаючы дзвюма мовамі: сваёй роднай( для беларусаў -- беларускай) і сусветнай -- ангельскай.
З вышэйпададзенай высновы нашай постлукашэнкаўскай Беларусі і яе нацыянальнай эліце трэба будзе сыходзіць, выбудоўваючы канцэпцыю адукацыі і асветы насельніцтва Беларусі. Каб захавацца Беларусі як дзяржаве і беларусам як нацыі ў свеце. І заняць свой пачэсны пасад між народамі.
Падаю без двукосся гэты крылаты купалаўскі выраз. Бо нам, беларусам, пасля Лукашэнкі трэба будзе вельмі рашуча і імкліва даганяць ў справе нацыя- і дзяржавабудавання нават нашых суседзяў-украінцаў.
Спачатку, вядома, будзе цяжка. Але потым, калі ў постлукашэнкаўскай Беларусі працэс сцвярджэння беларуска-ангельскага двухмоўя набярэ ход і моц, Беларусь хутка пераўтворыцца ў адну з самых перадавых дзяржаваў Еўропы і ўсяго свету.
Обсудить новость на Форуме