13:45 11.01.2021 | Все новости раздела "Белорусская социал-демократическая партия (Грамада)"
КАВІДНЫЯ НАТАТКІ АНАТОЛЯ СІДАРЭВІЧА
КАВІДНЫЯ НАТАТКІ
Даўнавата не быў у “сваёй” паліклініцы ўзімку. 4 студзеня прыйшоў з раніцы, каб даць, як і належыць пасля хваробы, кроў на аналізы ды зрабіць электракардыяграграму. Першае, што кінулася ў вочы, — колькасць маладых мужчын, якія прыйшлі па медыцынскую дапамогу. Раней іх і блізка не было столькі. Дарэчы, і ў больніцах, дзе я ляжаў ў апошнія гады, іх таксама было мала, а тут з дзесяці аднапалатнікаў маладымі мужчынамі можна было назваць чатырох.
Успомнілася нядаўна прачытанае ў газеце “Ганцавіцкі Час”. Апавядаючы карэспандэнту аб працы ва ўмовах пандэміі («работаем в экстремальных условиях»), работнік рытуальнай службы канстатаваў: “Смерность помолодела”.
…23 лістапада 2020 года я захварэў. У той самы дзень лекарка з 25-й паліклінікі паабяцала праз тыдзень паставіць мяне на ногі. Прапісала мегасэлф і тэафіл, а ў дадатак —два два парашкі: АЦЦ і ларывікс. Праз тыдзень давялося клікаць лекара зноў. Мне прапісалі азітраміцын. Пачуўшы такое па тэлефоне, знаёмая лекарка не раіла мне ўжываць гэты антыбіётык. Я ж яго каўтнуў, і першым наступствам была дыярэя. Добра, што знаёмая доктарка параіла лекі ад гэтай “радасці”: лінэкс фортэ.
30 лістапада доктарка, якая прапісала мне азітраміцын, параіла шчодрае піццё, АЦЦ і парацэтамол пры тэмпературы 38,5. А яшчэ напісала, што трэба прайсці флюараграфію і дала накіраванне на агульны аналіз крыві.
1 снежня я быў у 25-й паліклініцы. Здаць кроў на аналіз не ўдалося. Па-першае, доктарка, якая 30-га была ў мяне па абедзе, хадзіла на кватэрах пацыентаў і раніцай 1 снежня. Па-другое, іншыя лекары прымаць мяне адмовіліся. Іх пытанне гучала ў стылі: чаго ты тут швэндаешся, стары? І была парада: ляжы дома. Стомлены, з цяжкою галавою я мусіў выканаць іх параду. Ехаць у паліклініку па абедзе не было сілы. Праўда, я прайшоў флюарограф, але гэта ўсё адно, што абстукаць і абслухаць: дакладнасць дыягностыкі такая ж. Вынікаў “прасвятлення” маёй грудной клеткі ў 25-й паліклініцы я не ведаю і сёння. Адмыслова зраблю запыт.
У ноч на 2 снежня выклікаў хуткую. Хоць тэмпература была невысокая (яна 10 дзён вагалася паміж 37,2 і 37,8), з’явілася трывога за жыццё. Я прасіў псіхалагічную дапамогу. Першае, што ў мяне спыталі: як складваліся мае адносіны з алкаголем? Ніякай рэальнай дапамогі мне не прывезлі. Але напярэдадні знаёмая лекарка, сказала мужу, майму таварышу, каб раніцай 2 снежня прывёз мяне ў больніцу.
Ехаў я ў больніцу, не ўзяўшы “трывожны” пакет з бялізнай, ручнікамі, мылам, брытвамі… Не ўзяў і зарадку да тэлефонаў. Не тое было ў галаве.
У больніцы пачалі з таго, што ўзялі на аналіз кроў. Потым знайшлі збоі ў рытмах сэрца. Потым адправілі на кампутарную тамаграфію. Убачыўшы машыну японскай фірмы ТАСІБА, я трохі супакоіўся: прынамсі дыягназ будзе дакладны.
16 снежня дыягназ быў такі: covid-19+ (пазабальнічная двухбаковая полісегментарная пнеўманія, цяжкая хада).
На Куццю ж дыягназ трохі памяняўся: каранавірусная інфекцыя COVID-19 (ПЦР — а дакладней мазок з рота і носа — на РНК SARS-CoV-2 ад 03.12.20 станоўчы), цяжкая форма.
Ускладненні: пазабальнічная двухбаковая полісегментарная пнеўманія, цяжкая хада.
І куча іншых захворванняў: ішэмічная хвароба сэрца: атэрасклератычны кардыясклероз. Атэрасклероз аорты, каранарных артэрый. Перманентная форма фібрыляцыі прадсэрдзяў, тахісталічны варыянт. Артэрыяльная гіпертэнзія 2 ст., рызыка 4. І яшчэ нейкія ХСН ФК 2 (Н2А).
У менскай больніцы пасля японскай машыны мяне адправілі дыхаць кіслародам. У палаце я быў адзін мужчына сярод жанок. Я сядзеў ля апарата, яны — ляжалі. Наглядзеўся, як бедных курчыць, як ім няма спакою, нейкай зручнай пазіцыі ў пасцелях.
2 снежня з больніцы мяне не выпуцілі.
Ад гадзін дзевяці раніцы людзей у бальнічным калідоры было не густа. Калі ж праз гадзіну ці больш з тае палаты, дзе я дыхаў кіслародам, мяне вывезлі, каб траспартаваць у аддзяленне кардыялогіі, у тым самым калідоры была ўжо хмара народу.
Трапіўшы ў палату, я хацеў быў агледзецца, дзе я, але як толькі высунуўся на калідор, пачуў басавіты голас медсястры: “В палату!”. І дзён 10 з палаты не выходзіў. Потым ужо, калі з’явіўся апетыт, а ў халадзільніку—дзякуй Міхасю Скоблу — “доппаёк”, некалькі разоў учыняў вылазку на лядоўні. А ў першыя суткі есці не хацелася. Былі агульная млявасць і абыякавасць, страшэнная санлівасць.
У 1975 годзе, калі ўсё мае цела балела (суцэльная неўралгія?), калі я так пацеў, што ўранку прасціну можна было выкручваць, калі мне ўпершыню прысніліся каляровыя сны (ужо даўно не сняцца), я прасіў Бога забраць мяне. Я чытаў Евангеллі і Дзеі святых апосталаў у перакладзе ксяндза Вінцэнта Гадлеўскага, а таксама Льва Талстога. Чытаючы “Смерць Івана Ільіча”, я згадзіўся, што Талстой—геній: гэтае апавяданне было і пра мяне. Сёлета з 23 лістапада я нічога не чытаў, бо не мог чытаць. Кніга вершаў Канстанціна Случэўскага (петразаводскае выданне) так і засталася ляжаць у галавах майго ложка. Мяне не цікавіла, што робіцца ў Беларусі і свеце. Я, калі можна так сказаць, вегетаваў. І быў у пэўнай меры фаталістам: няхай будзе што будзе. Праўда, іншы раз агортвала роспач: не падрыхтаваўся да смерці, не распарадзіўся — і цяпер цалкам чужыя людзі будуць вырашаць лёс маіх кніг, нешта рабіць з маімі кампутарамі і флэшкамі, выкідваць на сметнік адрасаваныя мне лісты… А потым я зноў упадаў у сон. Аддаўшыся на волю лёсу, я, калі падумаць, аддаўся на волю медыкаў. Спадзяванне было толькі на іх. І я выконваў усе іх прадпісанні, апроч аднаго: не мог доўга ляжаць на жываце. І не магу шмат піць вады.
Насуперак таму, што я чытаў пра covid-19, адчуваннні паху і смаку я не страціў. І наогул, з дзесяці мужчын, якія (у розны час) ляжалі са мною ў адной палаце, ніхто аб гэтай праблеме не казаў.
У першую ноч мне сніліся нябожчыкі. Я хацеў клікаць на дапамогу псіхтэрапеўта, але дасведчаны доктар, сацыял-дэмакратка Святлана Сяргееўна Чарняўская назаўтра супакоіла: пад ручку нябожчыкі цябе не бралі? Сапраўды, не бралі. Перада мною адзін за адным узнікалі як бы фотаздымкі нябожчыкаў. Здымкі не на ўвесь рост, а па грудзі. Нябожчык глядзеў на мяне і маўчаў. А потым з’яўляўся “фотаздымак” іншага нябожчыка ці нябожчыцы. Самае дзіўнае: не магу ўспомніць, чые “фотаздымкі” я бачыў у тым сне.
Потым, у Бараўлянах, пра тое, што ім сніліся нябожчыкі (як правіла, сваякі), апавядалі мне іншыя пацыенты.
Пачуўшы, што мне робяць уколы ў жывот, Святлана Сяргееўна “пацешыла” мяне: у цябе covid-19.
Лячылі ў 2–й больніцы з 2 да 16 снежня. Даволі інтэнсіўна: уколы ў жывот (тры на суткі), кропельніцы, мноства таблетак (мо да 20 на суткі), дыханне кіслародам у масцы, якая шчыльна прылягае да твару... Бадай, праз кожныя суткі бралі на аналіз кроў. (Можна праверыць: адпаведны дакумент у маім распараджэнні.)
Ночы былі цяжкія. Прачынаўся ад болю ў грудзях: такое адчуванне, што нехта разразае мне грудзіну вострым нажом. Запірала, бы нейкім бервяном, дыханне ў насаглотцы.
У перапынках паміж сном думалася пра смерць, пра могліцы ў Задуб’і, пра магілу. Хто пахавае? Ці пакладуць цела ў чорны поліэтыленавы мяшок ды спаляць у крэматорыі?
Недзе праз пяць дзён пачаў праясняцца розум, пачала адступленнне санлівасць. З’явіліся ўспаміны. І аднаго разу, нешта ўспамінаючы, я засмяяўся. Вяртаўся апетыт.
Перш, чысла 10-га, з’явілася патрэба пагаліццца. Дзякуй таварышам, што прывезлі брытвы. Давялося саскрабаць шчэцце два разы. У нядзелю, 13-га, з’явілася патрэба памыцца. Зноў-такі, дзякуй таварышам, што прывезлі майкі, фуфайкі, трусы, уціральнікі, шкарпэткі, мачалку… Я ж усё гэта не ўзяў з сабою: не тое было ў галаве.
Памыцца як след з аднаго разу не ўдалося. 16-га мыўся другі раз. Ужо прыехаўшы ў Бараўляны, памыўся і трэці раз. Туды, у Бараўляны, адзін з таварышаў прывёз маю бялізну, маю брытву…
Толькі чысла 13 снежня мне стала рупіць: што дзеецца ў роднай краіне і свеце, як там “мае” фубольныя каманды, якія поспехі ў Сон Хын Міна, Луіса Суарэса, Маркуса Рэшфарда, Кіліяна Мбапэ, Нэймара, у “хадака да дзявок” Мэйсана Грынвуда і іншых?
Міхась Скобла (здаецца, 13 снежня) даставіў у больніцу тры кнігі: дзённікі Яна Скрыгана, зборнік вершаў «Річки Геракліта» Ліны Кастэнка і эпісталярны дзённік Віктара Астаф’ева. Першую з гэтых кніг (350 старонак) я прачытаў (з алоўкам у руках ) за чатыры дні.
16 снежня перавялі мяне ў Бараўляны – у шпіталь для інвалідаў вайны. На далечваннне. Кропельніц ужо не было. Таблетак паменшала, можна сказаць, у разы. Дыхаў кіслародам значна менш – мо якую гадзіну-другую на суткі. Як калі. 19-га, напрыклад, і зусім абышоўся без апарата: ён быў больш патрэбны іншым пацыентам. Вярнулі парашок ацэцэзон: як і Менску, тры пакецікі. І два ўколы ў жывот кожныя суткі.
Ужо ў Бараўляны разам з бялізнай і брытвай адзін таварыш прывёз мой кампутар. Дзіўна, я не забыў паролі электронных скрынак.
Чытаю навіны. Мядовая прэмія, чарговы раз прысуджаная маім таварышам Міколам Папекам, арышт Міколы і ў ягоным стылі апавяданне пра гэта; арышт і хвароба майго таварыша Змітра Крука; звальненне з працы ў Гродзенскім універсітэце майго таварыша Валянціна Аскіркі… На мове “незалежных” СМІ яны – “актывісты”. Не раўнуючы як савецкія актывісты часоў суцэльнай калектывізацыі, камбедаўцы. (Чытайце “Знак бяды” Васіля Быкава.) Такая ўзнікае асацыяцыя. Але на тое і “незалежныя” СМІ…
Ужо тут, у Бараўлянах, пачулася, што японская машына не такая надзейная, што можна атрымаць рак. Дык і звыйчаны рэнтгенаўскі апарат тоіць небяспеку. І ніхто не ведае, як скончыцца яго жыццёвы шлях: у вар’ятні, у хоспісе ці пад машынай на вуліцы.
Тым часам у сеціве навіна: у Англіі з’явіўся новы штам каранавіруса. І тамсама навіна: 27 снежня у краінах Еўрасаюзу пачнецца вакцынацыя ад covid-19. Вакцынацыя ад аднаго штаму, а другі штам напагатове.
Што б там ні было, галоўная выснова: настаў час упарадкаваць свае справы. Што знішчыць, што аддаць у архівы, што завяшчаць… У Галіны Максімаўны Гарэцкай быў мінімум рэчаў… І дамаўляцца з грэка-каталіцкім духавенствам. Грамадзянская паніхіда не для мяне, нават мёртвага. Усе самыя патрэбныя словы і формулы даўно запісаныя і сталі канонам. У іх і апраўданне грэшнага чалавека, і спадзяванне…
Ужо калі закрануў рэлігійную тэму, то мушу канстатаваць: пра Бога і жыццё вечнае ніхто з маіх аднапалатнікаў ні ў Менску, ні ў Бараўлянах не згадваў. Рэлігійныя пытанні ў размовах адсутнічалі. Наша грамадства вельмі секулярнае. І ў гэтым ёсць зарука ад клерыкалізацыі, якую разам паслухмяным праваслаўным епіскапатам гатовая праводзіць улада. Уладзе ўжо мала дзяржаўнай ідэалогіі, піянерыі і БРСМ— ёй хочацца мець у сваіх руках Царкву як інструмент выхавання пакорнага быдла. Ці разумее ўсю небяспеку для яе Маскоўская Праваслаўная Царква ў Беларусі — іншае пытанне, але варт нагадаць, што пасля бальшавіцкага перавароту духавенства пераследавалі і храмы зачынялі у немалой колькасці энтузіясты з рабочых і сялян, якіх за царом дзяржаўная Царква выхоўвала ў духу пакоры ўладзе. Бальшавікі выкарысталі антыклерыкальныя настроі ў грамадстве, надалі ім арганізацыйныя формы.
Можна сказаць, што адна форма цемрашальства змяніла другую, але гэта ўжо тонкасці. Больш важна адзначыць: падобна на тое, што цяперашнія праваслаўныя вярхі кепска вучацца ў гісторыі. Як пісаў прафесар Маскоўскай духоўнай акадэміі Васілій Ключэўскі, тых, хто ў гісторыі не вучыцца, гісторыя правучвае.
За дваццаць два дні ў больніцы і шпіталі я не чуў ніводнага добрага слова пра ўладу. Калі б хто рабіў запісы размоў, што вядуцца у палатах, і даў іх паслухаць вярхам, то мо яны перасталі б гаварыць пра лялькаводаў з Захаду. Нямала выказванняў нельга цытаваць: рускія маты — галоўныя і даданыя члены сказа. Даўно не чуў я такога мноства мацюкоў! Але гэта была толькі пара-тройка мужыкоў. Больш аматараў моцнага расійскага слова я ў больніцах не сустракаў.
Таго, хто раіў у якасці лекаў выкарыстоўваць 50 грамаў чыстага спірту і трактар, і што там яшчэ, лічаць галоўным вінаватым за маштабы эпідэміі ў краіне.
Ад таварышаў па няшчасці я наслухаўся аб расправах з іншадумцамі, аб гэбістах, якія кіруюць кадравай палітыкай на прадпрыемствах, аб кар’ерыстах на кіроўных пасадах… І пра сумленных людзей, якія адмаўляліся падпісваць дакументы на іншадумцаў, таксама пачуў.
У медыцынскіх работнікаў, здаецца, устойлівая алергія на ўладу. Хто прыхоўвае, а хто выказваецца адкрыта.
Што радуе, дык тое, што значна часцей з улады і ўладатрымальніка смяюцца. Літаральна з кожнай яго заявы, з кожнага кроку. Паехаў у 6-ю мінскую больніцу — высмеялі, паехаў у Магілёў — высмеялі. Смяюцца з Качанавай, з “вучонасці” Мясніковіча...
Практычна ўсе выказваюць упэўненасць, што ва ўладзе зладзеі, карупцыянеры, ашуканцы. Недавер — татальны.
Я нават ведаю, калі перасталі верыць. Сярод маіх знаёмых “простых” (а не публічных) людзей — са “справы” Уладзіслава Кавалёва і Дзмітрыя Канавалава (2011—2012). А гэтаму папярэднічала крывавая нядзеля 19 снежня 2010 года. Ужо ў 2010-м інфармацыйныя тэхналогіі былі гэтак развітыя, што афіцыйныя хлусня аб падзеях тае нядзелі ўшчэнт абвяргалася альтэрнатыўнымі крыніцамі інфармацыі.
Падзеі 2020-га паказалі усю бескарыснасць “партыйнай навукі”, прызванне якой кожны раз апраўдваць дзеянні ўлады. Паўтараецца сітуацыя канца 1980-х. Інстытут марксізму-ленінізму, Акадэмія грамадскіх навук, Вышэйшая партыйная школа ў Маскве, цэлая куча партыйных выданняў, не кажучы ўжо пра грамадазнаўчыя інстытуты Акадэміі навук. І якую карысць паймела з іх КПСС? Іхняя бескарыснасць была ў тым, што яны не маглі сказаць праўду. Тое ж і цяпер. Якая карысць з розных аналітычных службаў, з Інстытута сацыялогіі, калі яны не папярэдзілі ўладу: настроі ў грамадстве мяняюцца, гуляць у выбары, як раней, ужо рызыкоўна? Якую карысць займела ўлада, забараніўшы незалежныя сацыялагічныя даследаванні? Якую карысць прынесла насаджаванне ў навучальных установах піянерыі, БРСМ і дзяржаўнай ідэалогіі?
А маглі б чыноўнікі з Карла Маркса, 38 уважліва чытаць, што пішуць недзяржаўныя газеты. Яшчэ год 15 таму былы сацыял-дэмакрат Уладзімір Нісцюк апісваў сітуацыю ў краіне як пажар на тарфяніку. 9 год таму я асмеліўся сцвярджаць: у краіне “пераважны настрой пакуль што — маўклівая нязгода большасці”. І вось пажар на тарфяніку стаў відавочны, і вось у большасці прарэзаўся голас… Няўжо людзям з ідэалагічнай абслугі, якія таксама вывучалі навуковы камунізм і гістарычны матэрыялізм, гэта не было зразумела? Як жа яны тады вучыліся? Ці Маркса, Энгельса і Леніна чыталі толькі па цытатніках? Ну, а Троцкага, Бухарына, Каўцкага, Люксембург і наогул не чыталі?
Вось вам і выдаткі капээсэсаўска-дзяржаўнай манаполіі на ідэалогію.
Гісторыя вучыць: ніякія спецслужбы, войскі, ніякія праўрадавыя партыі і грамадскія аб’ядананні, ніякія агітпропы не ўратуюць уладу, калі яна не прыслухоўваецца да голасу народа, своечасова не праводзіць наспелыя рэформы. Сілай можна толькі адтэрмінаваць грамадскія пераўтварэнні, але за чэрвенем 1907 года неадменна наступае люты 1917-га. І чым далей адкладаюцца наспелыя рэформы, тым большая рызыка, што на месца нерашучых, але высокамаральных рэвалюцыянераў прыйдуць рэвалюцыянеры рашучыя, але пазбаўленыя маральных тармазоў і абмежавальнікаў. Рэвалюцыя выклікаецца і характар рэвалюцыі вызначаецца ўладаю, якая не хоча ці баіцца пераменаў.
Не ведаю, ці згодзяцца са мною сацыёлагі, але складваецца ўражанне, што ГРАМАДСТВА перарасло ЎЛАДУ. Не нейкі там пласт, а грамадства ў цэлым. Улада так і засталася ў савецкай мінуўшчыне са сваімі дошкамі гонару, пераходнымі сцягамі, сваёй замкнёнасцю ад народа… Толькі Каранік мог прыдумаць такое: шукаць рашэнні праблем не на форумах, а ў цішыні кабінетаў. Зрэшты і форумы высмейваюцца. Лёгка можна здагадацца, што хуралам называюць ніякім законам не прадуглежаны так званы ўсебеларускі народны сход. І б’юцца аб заклад, які заробак зноў паабяцае ўлада. Няўжо зноў 500 долараў?
Ляжаў я, нагадаю, у 2-й менскай гарадской больніцы. Гэта былая лечкамісія. Як мы ведаем, на месцы старой 2-й больніцы (вуліцы Янкі Купалы і Максіма Багдановіча) планавалі нешта будаваць з удзелам замежных інвестараў. Галоўны корпус больніцы разбурылі, нейкія работы вядуцца ў іншых корпусах, але на месцы галоўнага корпуса нічога няма. А тым часам чынавенству рупіла стварыць сабе новую лячэбную ўстанову на еўрапейскі лад. Такая ўстанова — Рэспубліканскі клінічны медыцынскі цэнтр —маецца цяпер у Ждановічах. “Смяротным”, як я зразумеў, можна там лячыцца толькі за грошы (дух часу!). Будынкі ж старой лечкамісіі з усім начыннем аддалі 2-й гарадской больніцы.
Я тут мушу трохі адхіліцца. У эпоху “развітага сацыялізму” я чытаў пераклад рамана Макса фон дэр Груна “Мясцінамі галалёд”. З таго рамана запомніліся два моманты: пахвальнае слова пра туалеты на нямецкіх вакзалах і абурэнне аднаго з герояў, калі ён даведаўся, што ў “абшчагах” на 16 турэцкіх гастарбайтараў прыходзіцца адзін душ. Паўтараю: так мне памятаецца. Чытаючы пра гэты душ, я пасмяяўся: савецкая цэнзура страціла пільнасць, бо ў савецкіх рабочых і студэнцкіх “абшчагах” адзін душ прыходзіўся на большую колькасць карыстальнікаў. Ды яшчэ працаваў з перабоямі.
На пачатку 1990-х у Беларусь прыехалі нямецкія сацыял-дэмакраты. Яны раз’ехаліся па раённых і абласных цэнтрах, каб пабачыць жыццё грамадзян у краіне, якая пабудавала “развіты сацыялізм” і прыступіла была да разгорнутага будаўніцтва камунізму. Уражанні ў нашых таварышаў былі моцныя. Асабліва запомнілася, як адна таварышка з вялікімі вачамі апавядала пра ўбачанае Слонімскай больніцы: там была адна-адзіная прыбіральня.
У савецкі час і першыя поставецкія гады я ведаў, што ў лечкамісіі, дзе я наведаваў сваіх знаёмцаў — пісьменнікаў, — карціна істотна адрозніваецца ад слонімскай. Цяпер жа я бачу, што ў прынцыпе нічога ў абсталяванні палат з таго часу не памянялася. У кожнай з іх асобны душ і прыбіральня. Ну, і магчымасць выклікаць у палату сястру, не ўстаючы з ложка. У душы не шкодзіла б завесці палічкі для мыла, шампуня, павесіць шырму, якая б не давала магчымасці запырскаць вадою тыя ж тапачкі і бялізну, а то даводіцца ўсё трымаць у поліэтыленавых торбах. А так — у параўнанні з якой раённай больнічкай ці нават з той самай 6-й у Менску — шык.
Жывучы ў правінцыі, бачачы, як улада спекулюе на тэме вайны, як успамінае пра яе ўдзельнікаў толькі бліжэй да 9 мая і 3 ліпеня, бачачы, як тыя ж удзельнікі вайны цяжка працуюць, якія мізэрныя ў іх калгасныя пенсіі, як яны пазбаўленыя кваліфікаванай медыцынскай дапамогі, я думаў, што хоць для інвалідаў вайны пад Менскам адчынена прыстойная лячэбная ўстанова. Адчынена ў 1972 г. З ініцыятывы “самога” Машэрава. Цяпер гэтую ўстанову называюць Рэспубліканскім клінічным шпіталем інвалідаў Вялікай Айчыннай вайны імя П. М. Машэрава.
Трапіўшы ў гэты шпіталь, я цвёрда магу сказаць, што партыйная наменклатура не шанавала так інвалідаў вайны, як сябе, родную.
Шпіталь інвалідаў вайны, бадай, па ўсіх параметрах саступае былой лечкамісіі (пра новую не кажу: не быў там). І гэта пасля ўсіх перабудоў і дабудоў, пра якія можна прачытаць на афіцыйным сайце шпіталя. Не можа не кінуцца ў вочы і тое, што і шпіталь для інвалідаў вайны цяперашняя ўлада не магла хоць бы часткова не камерцыялізаваць. Цынізм зашкальвае.
Я толькі магу ўявіць, якія былі вокны ў шпіталі да яго “еўрарамонту”, бо, уваходзячы ў палату, ацаніў савецкую якасць дзвярэй. І тое, што ў палатах няма механізму рэгулявання тэмпературы, і паветра асвяжаюць традыцыйна —адчыніўшы вокны. Тады людзям, якія баяцца скавышоў, трэба або куляй вылятаць з палат, або хавацца пад дзве коўдры (балазе на кожным ложку ёсць і другая коўдра, і другая падушка).
У 2-й больніцы, як ужо напісана, маецца кампутарны тамограф. У шпіталі ён ёсць, але яго няма, бо сапсаваны. І ніхто не ведае, калі будзе адрамантаваны.
У 2-й больніцы, у той палаце, у якой ляжаў я, ля кожнага ложка маецца няхітрае прыстасаванне для дыхання кіслародам. Дыхаюць або праз трубку, два “адросткі” якой устаўляюцца ў ноздры, або пры дапамозе пластыкавай маскі, якая шчыльна прылягае да твару. У шпіталі маскі я не бачыў. Не бачыў і такога няхітрага прыстасавання над кожным ложкам, як у 2-й больніцы. Тут на ўвесь паверх (я налічыў 21 палату) маюцца два агрэгаты, якія вонкава нагадваюць працэсары старых кампутараў. Гэтыя скрынкі на колах катаюць з палаты ў палату, ад пацыента да пацыента. Калі ўзяць пад увагу, што ў адной “звыйчайнай” палаце максімум чатыры чалавекі, а ў інвалідскай — два ці тры, то адна машына для дыхання прыпадае прыблізна на 37 пацыентаў. Дыхаць так працягла кіслародам, як у 2-й больніцы, у Бараўлянах пацыенты не могуць.
Калі лічыць, што ў агульных 16 палатах шпіталя на “маім” паверсе ляжалі па чатыры чалавекі, то максімум пацыентаў — каля 74 душ. Умоўна сказаўшы, 37 жанчын і 37 мужчыны. Дык вось тут, тут карціна горшая, чым у рамане Макса фон дэр Груна: адзін душ на (прыблізна) 18 чалавек: па дзве кабіны для жанчын і жанчын. Праўда, не памятаю, каб нямецкі сацыяльны рэаліст пісаў нешта пра абмежаванні ў працы гэтых кабінак. У нашым жа шпіталі мыцца з галавы да ног можна 5 гадзін на суткі: з 6 гадзін да 7 гадзін і 30 хвілін, і з 18 гадзін да 21 гадзіны 30 хвілін. Можна палічыць, колькі прыпадае хвілін душу на суткі на аднаго ўмоўнага пацыента.
Такое абмежаванне тлумачыцца проста: перабоі з гарачым водазабеспячэннем. Удзень і ўначы гарачае вады з-пад крана ў палаце не дачакаешся. У лепшым разе будзе цурчэць цёпленькая. Душ таксама бывае зачынены ў “рабочы час”.
Не лішне будзе нагадаць, што душ у шпіталі — месца агульнага карыстання. У палатах для інвалідаў маюцца толькі асобныя прыбіральні. Да паслуг астатніх 32 умоўных мужчын маюцца 2 унітазы і 1 пісуар.
Мяне зацікавілі палаты для інвалідаў. Паглядзеў. Акрамя туалета, ёсць яшчэ адна “раскоша” — тэлевізар. Агульнае ўражанне ад інвалідскіх палат непрыемнае. Як сказала адна пацыентка, двум чалавекам там цесна.
З гэтай пацыенткай мы разышліся ў ацэнцы шпітальнага харчавання. Порцыі яшчэ з савецкага часу вялікія. Трэба мець добры апетыт, каб з імі справіцца. Але вось пацыентка, на якую я спасылаўся, лічыць, што харчаванне магло б не такім “сялянска-пралетарскім”. Тут, як я мяркую, праблема густу і смаку.
Удакладняю: так выглядалі справы на “маім” паверсе шпіталя ў снежні мінулага года, пасля перабудоў. Трэба было самому трапіць у гэтую ўстанову, каб яшчэ раз пераканацца ў тым, што клопат “партыі і савецкага ўраду” пра ўдзельнікаў вайны — чыстай вады дэмагогія. Шпіталь для інвалідаў вайны нявыгадна выглядае ў параўнанні з лечкамісіяй, якую бальшавіцкая наменклатура пабудавала была для сябе. (Якую больніцу для сябе стварыла цяперашняя кіроўная групоўка, спадзяюся, неўзабаве пабачым.) Але асноўнай масе рэальных удзельнікаў і нават інвалідаў вайны (а гэта дзясяткі тысяч чалавек) нават паслугі бараўлянскага шпіталя былі недаступныя: такая спецыялізаваная ўстанова была адна на ўсю Беларусь, а трэба было б мець такі шпіталь як мінімум у кожнай вобласці. Ды ў “партыі і савецкага ўрада” на такія мэты не хапала сродкаў. Удзельнікі вайны паміралі калі не дома, то ва ўчастковых і раённых больнічках.
Дваццаць два дні ў больніцах змушаюць мяне адзначыць і такое: людзі пажылага веку — аптымісты і ўчэпіста трымаюцца за жыццё. Такое я назіраў у 2-й бальніцы (у палату інтэнсіўнай тэрапіі адправілі якраз маладога), такое бачыў і ў Бараўлянах. У холе збіраліся жанкі і мужчыны і нейк забываліся на хваробы, жартавалі, смяяліся. Бывала, што з палатаў даносіўся залівісты смех. Маладзейшыя мужчыны гучна не смяяліся, да грамады ў холе не хадзілі. Ім жывое камунікаванне замянялі смартфоны. Добра гэта ці кепска — не ведаю. Ведаю адно: гэтыя хлопцы не на баку ўлады, бо лічаць яе ілжывай, карумпаванай, бо яна перакрывае перспектыву ім і іх дзецям.
19 снежня, на Міколу і ў 10-ю гадавіну крывавай нядзелі, я адчуў патрэбу працаваць. І ўзяўся за пэўныя тэксты як рэдактар.
І два вельмі важныя моманты. Не ведаю, што было б са мною, калі б не сацыял-дэмакраты, мае таварышы па партыі. І другі момант. Калі б я запісваў імёны і прозвішчы, атрымаўся б доўгі спіс медыцынскіх работнікаў, якія мяне лячылі. Ні да аднаго лекара аддзялення кардыялогіі ў 2-й больніцы і 1-й тэрапіі ў шпіталі, ні да адной сястры ў мяне няма прэтэнзій — ёсць толькі ўдзячнасць.
Затое мне цікава: хто ў шпіталі распараджаецца размяшчэннем у палатах людзей, якія толькі што паступілі на лячэнне? (У Бараўлянах, выявілася, не толькі далечваюць, але і лечаць.) На другі ці на трэці дзень майго там ляжання да нас у палату прывезлі чалавека з Нясвіжа. Мае маладыя аднапалатнікі запратэставалі — і праз дзве гадзіны таго мужчыну перавялі ў іншую палату. 24 снежня мяне выпісвалі. І на развітанне, пэўна, заразілі, бо амаль за суткі да выпіскі мне ў палату паклалі дзядзьку з высокай тэмпературай, чыханнем і г. д., а я нават не здагадаўся запярэчыць. І ўжо калі я пакідаў шпіталь, гэтага дзядзьку з нашай палаты перавялі ў іншую. Вярнуўся я 24-га, а 25-га мне стала пагана, 26-га ўранку на градусніку было 38,8, а ўвечары — 39,1. Мне прапаноўвалі зноў легчы ў больніцу. Гарачку я збіваў парацэтамолам з но-шпай. Уначы і раніцай 27 снежня тры разы пацеў, затое ўдзень чуўся непагана. З’явіўся апетыт. 28-га прачнуўся з нармальнай тэмпературай. І ад таго часу такіх праблемаў няма.
Я хварэў на запаленне 6 разоў. Па сваіх наступствах сёлетняе захворванне — самае цяжкое. У нейкай меры яго можна параўнаць з язвамі страўніка і дванаццаціперснай кішкі. Тады мне, каб больш-менш вярнуць фізічныя кандыцыі, спатрэбіўся ладны кавалак часу. Развітвацца з гэтай хваробай давядзецца даўжэй, калі наогул удасца развітацца. Штодзень глытаю 5 таблетак і адзін парашок. Адны лекі давядзецца прымаць не менш як месяц, а маленечную таблетку рывараксабан — як мінімум 45 дзён.
Хадзіць даводзіцца павольна, бо іншы раз водзіць у бакі: даюцца ў знакі болі ў паясніцы, у правым тазасцегнавым суставе. Каб выглядаць і рухацца нармальна, трэба яшчэ сачыць за паставай і дыханнем: болі ў плячах; калі ідзеш, хіліць наперад. І не ў аднаго мяне такое. Спадзяванне не толькі на таблеткі і парашкі — на лячэбную фізкультуру, масаж, іншыя фізіятэрапеўтычныя працэдуры. Алесь Жук раіць не ігнараваць фізіятэрапеўтаў. Ад сёння буду хадзіць у паліклініку як на працу.
Обсудить новость на Форуме