10:46 12.05.2012 | Все новости раздела "Белорусская социал-демократическая партия (Грамада)"

ЦІ ЎДАСЦА ФРАНСУА АЛЯНДУ СТВАРЫЦЬ ШОСТУЮ РЭСПУБЛІКУ?

У артыкул Уладзіслава Гарбацкага укралася прыкрая недакладнасць. Левая Францыя чакала 6 мая – дня перамогі на прэзідэнцкіх выбарах – не 31 год, а 17 гадоў, у якія ўклаліся дзве легіслатуры Жака Шырака і легіслатура Нікаля Сарказі. Але не недакладнасць змусіла мяне сесці за пісьмовы стол.

Я пра асноўны пасыл артыкула: Нікаля Сарказі загубіў ягоны кансерватызм, а сацыяліст Франсуа Алянд можа стварыць у Францыі VI Рэспубліку.

Давайце зірнем у сацыялогію (ніхто не будзе аспрэчваць, што ў дэмакратычным грамадстве выбары – вялікі сацыялагічны зандаж).

17,90% выбаршчыкаў прагаласавалі ў першым туры прэзідэнцкіх выбараў за Марын Лё Пэн, лідэрку Нацыянальнага фронту, якая дала партыі свайго бацькі новае дыханне. (У. Гарбацкі не выключае, што мадмуазэль Лё Пэн можа стаць Прэзідэнтам Рэспублікі.) 27,18% галасоў узяў у першым туры Нікаля Сарказі..

А што ў левых? Сацыяліст Франсуа Алянд атрымаў падтрымку 28,63% выбаршчыкаў, лідэр Левага фронту, які аб’ядноўвае камуністаў і левых сацыялістаў, Жан-Люк Мэляншон – 11,1%,  лідэр блізкай да трацкістаў Новай антыкапіталістычнай партыі Філіп Путу – 1,15%, а прадстаўніца трацкісцкага “Рабочага змагання” Наталі Арто – 0,56 працэнта галасоў выбаршчыкаў. Не ведаю дакладна ідэалагічнай арыентацыі Жака Шэмінада, які быў кандыдатам ад партыі “Салідарнасць і прагрэс”, але залічу і ягоныя 0,25% галасоў.

У суме левыя набралі ў першым туры прэзідэнцкіх выбараў 41,69% галасоў і саступілі правым, якія атрымалі падтрымку 45,08% выбаршчыкаў.

Я наўмысна нічога не сказаў аб выніках галасавання за лідэра цэнтрысцкага Дэмакратычнага руху Франсуа Байру і лідэрку зялёных Эву Жалі. Думаю, ніхто не залічыць Байру ў левыя. І экалагісты не заўсёды левыя. Байру і Жалі разам набралі 11,44 (9,13 + 2,31) адсотка галасоў.

Такім чынам, вынік 2-га туру залежаў ад таго, ці здолеюць кансалідавацца левыя. Але ў яшчэ большай меры, вынік 2-га туру залежаў ад таго, ці падтрымаюць Франсуа Алянда цэнтрысты і зялёныя. Як вядома, левыя кансалідаваліся, а цэнтрысты і зялёныя падтрымалі Алянда.

Цяпер складзем дзве лічбы: 41,69 (галасы, атрыманыя левымі ў першым туры) і 11,44 (галасы, пададзеныя за цэнтрыстаў і зялёных). Атрымліваецца, што ў другім туры Франсуа Алянд павінен быў узяць не менш як 53,13% галасоў, аднак яму аддадзена роўна на паўтара працэнта галасоў менш. Значыць, не ўвесь левы і цэнтрысцкі электарат падтрымаў яго.

Мы ўжо склалі галасы правых у першым туры. Аднак Нікаля Сарказі набраў у 2-м туры не 45,08 працэнта галасоў, а на 3,29% больш. .

Сацыёлагі яшчэ “разжуюць” гэтыя лічбы. Я ж асмелюся сцвердзіць: Франсуа Алянд перамог Нікаля Сарказі не гэтак таму што яго праграма прывабіла большасць францужанак і французаў, а і таму, што большасць выбаршчыкаў адвярнулася ад Нікаля Сарказі. Тут сваё слова сказала не так сацыялогія, як псіхалогія. І ў літаратуры маецца тлумачэнне паразы 23-га прэзідэнта Французскай Рэспублікі ў псіхалагічных тэрмінах.

Думаю, палітолагу і палітыку трэба чытаць працы не толькі палітолагаў і сацыёлагаў. Іншы раз трэба звяртацца і да мастацкай літаратуры. Дык вось, у кнізе П’ера Даніноса “Запіскі маёра Томпсана” антыноміям французскай нацыянальнай свядомасці прысвечаны не адзін радок, а для нагляднасці маецца “рэнтгенаўскі здымак грамадзяніна Францыі”. Француз інтэрнацыяналіст і касмапаліт? Мажліва, але ў яго шавінізм у мазгу і Францыя ў сэрцы. Француз рэспубліканец? Мажліва, але ў яго галаве адначасна месціцца раялізм, напалеонаўская складка  ды імперскі пласт.

Вось чаму паводле канстытуцыі Пятай Рэспублікі: прэзідэнт – гэта абраны на пэўны тэрмін канстытуцыйны манарх. Ягоны знешні выгляд, і манеры, і мова, і паводзіны павінны адпавядаць гэтаму стандарту. Нікаля Сарказі ў гэтым сэнсе прайграваў кансерватарам Шарлю дэ Голю і Жоржу Пампіду, цэнтрысту Валеры Жыскар д’Эстэну (палітычны папярэднік Франсуа Байру) і сацыялісту Франсуа Мітэрану (сваяк брытанскіх каралёў).

Не менш важным для францужанак і французаў з’яўляецца такое паняцце, як веліч Францыі.

Успомнім, як дэ Голь, Пампіду і іх наступнікі змагаліся з гегеманізмам Злучаных Штатаў і адстаялі самастойнасць Францыі ў межах НАТО. Як прэзідэнты V Рэспублікі стваралі ядзерны шчыт Францыі, аэракасмічную прамысловасць. Як яны вылеплівалі Еўрапейскі Звяз – другую эканамічную сілу ў свеце, здольную супрацьстаяць Штатам. Успомнім, як францужанкі і французы бароняць сваю мову ад англіцызмаў і амерыканізмаў, а свой кінематограф – ад канкурэнцыі Галівуда... Асмелюся сказаць, што французскія сацыялісты і камуністы – не меншыя патрыёты і нацыяналісты, чым правыя.

Апошнімі гадамі грамадзянам Францыі ўсё больш не падабаўся тандэм “Сарказі–Мэркель”, у якім фраў бундэсканцлерын пачала адыгрываць дамінуючую ролю. І гэта таксама адна з прычын паразы Нікаля Сарказі. Сацыяліст Алянд, вырашыла нязначная большасць выбаршчыкаў, не будзе дзьмуць у адну дуду з кансерватаркай Ангелай Мэркель, а яго палітыка будзе служыць велічы Францыі і разам з тым не прывядзе да пагаршэння адносін з саюзнікамі ў Еўропе і НАТО.

Франсуа Алянд звязаны спадзяваннямі, якія ўсклалі на яго францужанкі і французы. Менавіта францужанкі і французы, а не левыя і цэнтрысты, бо цяпер ён сімвал Францыі і яе велічы, яе часовы канстытуцыйны манарх. Як прэзідэнту, а не лідэру сацыялістаў, яму давядзецца цяпер калі не адмовіцца ад некаторых перадвыбарных абяцанняў, дык значна іх падкарэктаваць.

У секулярнай Францыі даволі ўтульна геям і лесбіянкам, але адначасна даволі моцны такі інстытут, як сям’я, саюз жанчыны і мужчыны. Гэта здаецца, што пазіцыі Каталіцкай Царквы ў краіне слабыя. Царква (не толькі каталіцкая) і свецкія кансерватары яшчэ скажуць сваё слова, калі ў парадак дня будуць пастаўлены пытанні пра аднаполыя шлюбы, сурагатнае мацярынства і эўтаназію. Праблемы чакаюць новага кіраўніка дзяржавы і тады, калі ён прадставіць Нацыянальнаму сходу праект закона аб выбарчых правах імігрантаў на выбарах у мясцовыя органы ўлады. Магчыма, лягчэй пройдуць законы аб рэгіянальных мовах, бо што ні кажы, а радыкальная франсізацыя калі не вядзе, дык можа прывесці да басконскага, эльзаскага, фламандскага, правансальскага, брэтонскага і асабліва да карсіканскага радыкалізму. Да таго ж носьбіты амаль усіх гэтых моў маюць братоў па другі бок франзузскай мяжы, а значыць – і адвакатаў.

23 мая Франсуа Алянд сустрэнецца з лідэрамі 26 дзяржаў і ўрадаў краін Еўразвязу, і Францыя пільна будзе ўзірацца ў экраны тэлевізараў: ці не ўроніць пррэзідэнт веліч і гонар Францыі?

Цяпер у Францыі парламенцкая выбарчая кампанія. Ці здолеюць сацыялісты атрымаць большасць месцаў Нацыянальным сходзе, залежыць не толькі ад паводзін прэзідэнта. Грамадзяне выбіраюць не так паміж партыямі, як паміж грамадзянамі: глядзяць, хто з іх прынёс ці здольны прынесці большую карысць гораду, камуне, дэпартаменту. Ці здолеюць французскія сацыялісты супрацьпаставіць карысным кандыдатам з правага флангу сваіх больш карысных – пытанне. Але нават калі здолеюць і атрымаюць большасць у парламенце, у Францыі ўраду і парламенту не падпарадкуецца такая сіла, як грамадская думка, у тым ліку такія апініятворцы, як СМІ і Царква. І Франсуа Алянду, калі ён хоча стаць прэзідэнтам другі раз, давядзецца лічыцца і з гэтым чыннікам.
Анатоль Сідарэвіч
11 траўня 2012 г.

Источник: Белорусская социал-демократическая партия (Грамада)

  Обсудить новость на Форуме

Белоруссия

Белорусская социал-демократическая партия (Грамада) Объединенная Гражданская Партия Россия Украина Белоруссия Молдавия Казахстан Киргизия Узбекистан